Odyseja Marsjańska, część 1 : HERMES - Statek, który nie ląduje

Zanim opowiemy o stacjach przesiadkowych i trajektoriach lotu na Marsa, musimy poznać kluczowego bohatera naszej opowieści. Hermes nie jest ani rakietą, ani kapsułą, ani stacją kosmiczną. To wehikuł nowego rodzaju: statek międzyplanetarny, który nie startuje i nie ląduje. Krąży po eliptycznej orbicie Mars–Ziemia jak wahadło czasu.

Hermes nie przynależy do żadnej z planet. Jest mostem, który nigdy nie styka się z brzegiem.

Statek, który nie zwalnia

Hermes porusza się ruchem jednostajnym, korzystając z napędu jonowego zasilanego reaktorem jądrowym. Nie potrzebuje ogromnego ciągu, bo nie musi walczyć z ciążeniem ani atmosferą. Cały impuls nadawany jest na starcie misji przez moduł pędny, najprawdopodobniej z silnikami chemicznymi na paliwo stałe, który jest odrzucany po rozpędzeniu statku na eliptyczną trajektorię. Napęd jonowy wystarcza do korekt i synchronizacji, a sam Hermes może funkcjonować przez dekady bez tankowania.

Budowa Hermesa

Hermes posiada dwa główne systemy napędowe:

• Napęd początkowy – moduł jednorazowego użytku, najprawdopodobniej chemiczny (paliwo stałe lub hybrydowe), który nadaje Hermesowi odpowiedni wektor prędkości i pozwala wejść na trajektorię międzyplanetarną.
• Napęd marszowy – silniki jonowe zasilane energią z reaktora jądrowego. Pozwalają na korekty trajektorii, synchronizację i kontrolę położenia.

Hermes to nie jeden pojazd, ale cała ekosystemowa jednostka międzyplanetarna, oparta na modularności:

• Załoga podstawowa: 8 osób – każda specjalizuje się w dwóch dziedzinach, orientując w trzech kolejnych.
• Moduł załogowy: dla 16 osób (dwóch załóg), awaryjnie do 24.
• Stanowiska przeciążeniowe: 10 stałych, 4 rekreacyjne, 10 składanych. Służą do zabezpieczenia załogi w sytuacjach manewrowych i awaryjnych – podczas korekt kursu, automatycznych hamowań, czy dokowania jednostek zewnętrznych. W tych momentach załoga przebywa w lekkich skafandrach ciśnieniowych i przypięta do foteli – po miesiącach spędzonych w mikrograwitacji nawet niewielkie przeciążenia mogą być niebezpieczne.
• Wirówka terapeutyczna / wielofunkcyjna: kompaktowy moduł dla dwóch osób, pozwalający na uzyskanie ograniczonego przyspieszenia odśrodkowego (do ok. 0.2g). Moduł podstawowy może być łączony z wymiennymi kapsułami funkcyjnymi: medyczną (rehabilitacja, regeneracja kości, wsparcie fizjologii), sanitarną (prysznic, toaleta, higiena osobista) oraz gastronomiczną (spożywanie posiłków z naczyń, wspólne rytuały jedzenia). W warunkach długotrwałej mikrograwitacji pełni również funkcję psychologiczną – daje kontakt z podłogą, oporem, kierunkiem. Dostęp do wirówki z modułem sanitarnym przysługuje członkom załogi bezpośrednio po zakończeniu wachty (zwykle dwie osoby), w celu regeneracji i przejścia do fazy wypoczynku.

MZN-5 – Moduł Zapasów Nienaruszalnych

Na pokładzie Hermesa znajduje się MZN-5 – niezależny moduł awaryjny zawierający m.in.:

• żywność wysokoenergetyczną, wodę i tlen,
• system podtrzymywania życia na 3 tygodnie dla 24 osób,
• kompatybilność z habitatami planetarnymi,
• możliwość użycia jako kapsuła wsparcia.

Ciekły lit jako krew statku

Hermes wykorzystuje ciekły lit jako chłodziwo i ekran radiacyjny.

Hermes nie jest kapsułą ratunkową

To nie statek do heroicznych misji, tylko laboratorium, habitat i okręt. Zamiast spacerów kosmicznych – systemy zrobotyzowane, drony inspekcyjne, ramię Magister.

Modułowość i przemysł orbitalny Hermesa

Hermes nie będzie naprawiany – będzie wymieniany. To oznacza rozwój przemysłu orbitalnego:

• Fabryka orbitalna lub księżycowa – produkcja Hermesów i modułów.
• Warsztat recyklingowy – regeneracja i składowanie.
• Port montażowy – miejsce narodzin i przeglądów generalnych.

Księżyc to idealne miejsce do budowy pierwszej fabryki. Współczesny program Artemis może dostarczyć danych niezbędnych do realizacji tej wizji.

Przypisy

1. Inspiracja ideą orbitalnych wahadeł lub pętli transferowych, np. mars-cyclerów.
2. Realistyczne koncepcje NASA i ESA dla dalekich misji bez konieczności tankowania.
3. Paliwo stałe pozwala na uproszczenie konstrukcji i niezawodny impuls startowy.
4. Technologie rozwijane w ramach programu SNAP-10A, Project Prometheus.
5. Model oparty na koncepcjach redundancji i krzyżowego szkolenia astronautów ISS.
6. Zgodność z systemami S3/SN zakłada istnienie unifikowanych interfejsów habitatowych.
7. Ciekły lit ma bardzo dobre właściwości chłodzące i ekranujące – badania w reaktorach ITER i fuzji jądrowej.
8. „Ramię Magister” jako humorystyczne nawiązanie do systemów Canadarm i droidów.
9. Modularna logika konserwacji stosowana np. w lotnictwie wojskowym i przemyśle.
10. Konwergencja programów ISRU, Lunar Gateway i Artemis; potencjał zasobowy regolitu księżycowego.
11. Mars Cycler – Aldrin Cycler Concept Study
12. NASA Design Reference Mission (DRM) – NASA DRM 5 Summary Report (PDF)
13. Project Prometheus – NASA Factsheet – Prometheus
14. NIAC – NIAC Projects Archive
15. ESA Aurora Programme – ESA Aurora Overview

FAQ – Najczęściej zadawane pytania