Czas jako delta rzeczywistości
Czy istnieje czas absolutny?
Wielu filozofów i fizyków próbowało odpowiedzieć na to pytanie, ale niewielu ugryzło problem od strony… technologii wideo.
Spróbujmy.
Wyobraź sobie wszechświat jako film. Każdy moment to klatka. Gdyby istniał czas absolutny, musielibyśmy mieć coś na wzór keyframe’u w kompresji MPEG – klatki referencyjnej, która zawiera pełen stan całej rzeczywistości. Wszystko: każda cząstka, każda fala, każda relacja. Jeden wielki, kosmiczny snapshot.
Aby taki keyframe był możliwy, musiałby istnieć zegar doskonały.
Nie tylko odmierzający czas, ale też generujący sygnał synchronizacyjny dla całego wszechświata. Coś, co w każdej chwili mówi: „To jest teraz. To jest stan wszystkiego. Zarejestruj.”
Ale tu pojawia się problem.
Taki zegar byłby pomiarem globalnym – a w fizyce nie istnieje pomiar nieinwazyjny. Pomiar zmienia to, co mierzy.
W dodatku:
- Musiałby obejmować cały wszechświat jednocześnie, co łamie ograniczenia prędkości światła.
- Musiałby znać położenie i pęd wszystkich cząstek – a to przeczy zasadzie nieoznaczoności.
- Musiałby „utrzymywać” pełny porządek – co przeczy zasadzie rosnącej entropii.
Innymi słowy: musiałby być Bogiem, który łamie wszystkie reguły Boga.
Czas nie przechowuje pełnych stanów.
Czas to delta. Różnica.
Tak jak w MPEG nie zapisujemy każdej klatki, tylko zmiany między nimi – tak i we wszechświecie nie istnieje żadna „pełna klatka” rzeczywistości. Istnieją tylko lokalne zmiany – i to one tworzą iluzję płynności czasu.
Nie da się też wykonać transformaty Fouriera dla całej czasoprzestrzeni.
Bo czasoprzestrzeń nie jest stacjonarna, nie jest globalnie płaska, nie jest jednorodna. To dynamiczna struktura lokalnych relacji.
Każda obserwacja, każda synchronizacja, każda metryka – są lokalne i zależne od układu odniesienia.
Dlatego czas absolutny nie istnieje.
Nie z powodu ideologii. Nie z powodu względności.
Tylko dlatego, że nie istnieje możliwy mechanizm, który byłby w stanie zsynchronizować i zapisać cały wszechświat bez naruszenia jego zasad.
Czas absolutny wymaga keyframe’u.
A wszechświat nie robi keyframe’ów.
📌 Przypisy
- Czas absolutny u Newtona
Newton definiował czas jako „absolutny, prawdziwy i matematyczny” – biegnący niezależnie od czegokolwiek zewnętrznego. Teoria względności Einsteina z 1905 r. zaprzeczyła tej koncepcji.
Stanford Encyclopedia of Philosophy – Time - Zasada nieoznaczoności Heisenberga
Nie można jednocześnie znać położenia i pędu cząstki z dowolną precyzją. To ograniczenie uniemożliwia „zamrożenie” stanu całego wszechświata.
Wikipedia – Heisenberg Uncertainty Principle - Entropia i strzałka czasu
Druga zasada termodynamiki: entropia izolowanego układu nigdy nie maleje. Związek ten uznaje się za fundament kierunkowości czasu.
Wikipedia – Entropy and Time - Transformata Fouriera i stacjonarność sygnału
Transformata Fouriera zakłada istnienie stacjonarnej bazy częstotliwości. Czasoprzestrzeń jako dynamiczna, lokalnie zmienna struktura nie spełnia tych założeń.
Wikipedia – Fourier Transform - Klatki kluczowe w kompresji MPEG
W standardzie MPEG (np. H.264), I-frames (intra-coded) zawierają pełne dane obrazu, a P/B-frames zapisują tylko zmiany. Analogicznie, czas to „zmiana stanu”, nie pełen stan.
Wikipedia – Video Compression Picture Types - Synchronizacja zegarów w teorii względności
Synchronizacja w teorii względności zależy od układu odniesienia i nie jest możliwa globalnie. Jednoczesność to pojęcie względne.
Wikipedia – Einstein Synchronisation - Obserwator w mechanice kwantowej
Obserwacja zmienia stan kwantowy – pomiar jest aktywnym procesem. Eksperyment z dwiema szczelinami to klasyczny przykład tego zjawiska.
Britannica – Double-slit Experiment - Brak punktu widzenia Boga (no privileged frame)
Ogólna teoria względności nie dopuszcza istnienia „uprzywilejowanego” obserwatora. Wszystkie opisy muszą być lokalne i zgodne z geometrią czasoprzestrzeni.
Wikipedia – General Covariance
